LCD ve LED Ekranlarda Ölü Piksel Sayısı ve Ayıplı Ürün Kabul Edilme Kriterleri

YENİ nesil televizyonlarda parlaklık ve net görüntünün elde edilmesini sağlayan görüntü noktaları (piksel) dava konusu oldu. Bazı firmaların TSE’nin 2010 yılında iptal ettiği ‘belli sayıda ölü piksel normal’ standardını sanki hiç iptal edilmemiş gibi uygulaması, tüketicileri ayıplı televizyon ve bilgisayarlara mahkûm ettiklerini ortaya çıkardı. Yargıtay, açılan dava üzerine aldığı kararla bu oyunu bozdu.

BAZI elektronik cihaz üreticilerin TSE’nin 2001 yılında çıkartıp, 2010 yılında iptal ettiği standardı, sanki hiç iptal edilmemiş gibi uyguladığı ve tüketicileri piksel yanması sonucu ekranlarında siyah görüntü noktaları oluşan ayıplı televizyon ve bilgisayarlara mahkûm ettikleri ortaya çıktı. Yargıtay’ın Ankara 7’nci Tüketici Mahkemesi’nin onayladığı kararına göre, firmalar bundan böyle TSE’nin 3 yıl önce iptal ettiği ISO 13406-2 standardını gerekçe göstererek, piksel sönmesi yaşanan TV’leri garanti kapsamı dışında bırakamayacak. Ölü piksel sayısı kaç olursa olsun, televizyondaki sorunu garanti kapsamında çözmek zorunda kalacak.

NE ANLAMA GELİYOR

LCD ve LED gibi yeni nesil ekranlara sahip televizyon ve dizüstü bilgisayarlarda parlak ve net görüntü, piksel adı verilen çok sayıdaki görüntü noktaları sayesinde elde ediliyor. Her piksel, üç adet alt pikselden oluşuyor, Bunların her biri de kırmızı, yeşil ve mavi olmak üzere bir temel rengi sağlıyor. Örneğin, 1024 x 768 çözünürlüğündeki 15 inç bir bilgisayar ekranında yaklaşık 768 bin adet görüntü noktası (piksel) bulunuyor. Bu sayı büyük ekran televizyonlarda milyonlara ulaşıyor. 

YÜRÜRLÜKTE DEĞİL

Sayıları milyonları bulan bu görüntü noktalarından bazılarında zaman zaman hatalar oluşabiliyor. Hatalı pikseller de televizyonun ya da bilgisayarın ekranında göze hoş gelmeyen siyah noktaların yer almasına yol açıyor. Televizyon izlerken ya da bilgisayar kullanırken rahatsız edici bir görüntü ortaya çıkabiliyor. Ölü pikseller, tüketiciler ile firmalar arasında tatsız tartışmaları da beraberinde getiriyor. Buna da üç yıl önce TSE tarafından iptal edilen ISO 13406-2 standardını bazı firmaların yürürlükteymiş gibi hala uygulamaya devam etmesi yol açıyor.

PİKSEL SINIRI NEDİR

Standardı gerekçe gösteren bazı firmalar, belli bir sayının altında kalan ölü piksel sorunlarını garanti kapsamı dışında tutuyor. Bunu da, ürünün ekran çözünürlüğüne göre belirliyor. Firmalar, sözkonusu standardı gerekçe gösterip, 1600 x 900 çözünürlükteki bir ekranda 3 pikseli, 1600 x 1200 çözünürlükte 4 pikseli, 1920 x 1080 ile 1920 x 1200 çözünürlükteki bir televizyonda ise 5 piksel ve üstünü garanti kapsamındaki hata sayısı olarak kabul ediyor. Bu 1024 x 768 ekran bir dizüstü bilgisayarda 2 piksel oluyor.

Mahkeme tarafından ayıplı mal kapsamında

SALDIRAY Günal adlı tüketicinin ‘ekranında 3 ölü piksel’ yer alan televizyonunu “4 ölü piksel olması gerekir” diyerek, garanti dışında bırakan firma hakkında Ankara 7’nci Tüketici Mahkemesi’nde açtığı davada, firmanın delil olarak sunduğu standardın TSE tarafından 3 yıl önce iptal edildiği anlaşıldı. Bunun üzerine mahkeme, ekranında 3 adet ölü piksel yer alan televizyonun ayıplı olduğuna karar verdi. Mahkemenin aldığı bu karar, Yargıtay 13’ncü Hukuk Dairesi’nin geçtiğimiz nisan ayının sonunda aldığı 2013-1750 esas numaralı kararıyla da onaylandı. Artık, tüketiciler satın aldıkları LCD ve LED TV’lerde sayısı kaç olursa olsun ekranda görüntü bozukluğuna yol açan ölü pikselli cihazlarını ayıplı mal kapsamında değerlendirtip, garanti kapsamında işlem yapılmasını sağlatabilecek.

Meğer iptal edilmiş

LCD ve LED ekranların ilk piyasaya sürüldüğü dönemlerde, belli sayıda ki ölü pikseller normal karşılanıyordu. TSE’de bunu göz önüne alarak 2001 yılında EN ISO 13406-02 standardını oluşturdu. Ancak, ekran teknolojilerinde yaşanan hızlı gelişme ve piksel hatalarında yaşanan düşüşü dikkate alarak, bu standardı 2010 yılında iptal etme yoluna gitti. Artık, yeni nesil LCD ve LED ekranlarda, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de piksel yanmaları ayıp sayılıyor. Buna rağmen, bazı üretici ve ithalatçı firmalar ürün açıklamalarında
hala bu standart uygulamadaymış gibi göstererek, belli sayının altında ölü piksele sahip ürünlerini garanti kapsamı dışında tutuyor. Bu durumda tüketiciler, göze hoş gelmese de ekranda siyah noktalar eşliğinde izlemeye mahkum kalıyor ya da bedelini ödeyerek cihazının ekranını değiştirtmek zorunda kalıyordu.

Erkan ÇELEBİ ecelebi@hurriyet.com.tr
Kaynak:  http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/23622410.asp?yazarid=18&hid=23622967